دفاع ژن‌های خوب و آقازاده‌ها از خصوصی‌سازی مدارس !

به گزارش راهبرد معاصر، مهمترین وجه نقد سال‌های اخیر به مدارس غیردولتی و خاص از آن جهت است که این مدارس دوگانه "شهریه ـ کیفیت" را در حوزه آموزش عمومی ایجاد کرده‌اند یعنی بهره‌مندی از آموزش با کیفیت به ازای میزان شهریه‌ای است که پرداخت می‌شود!

وضعیت فعلی آموزش و پرورش کشور در شرایطی است که در اصل 30 قانون اساسی آمده است: «دولت موظف است وسایل آموزش‌و‌پرورش رایگان را برای همه ملت تا پایان دوره متوسطه فراهم سازد و وسایل تحصیلات عالی را تا سرحد خودکفایی کشور به طور رایگان گسترش دهد.»

بدین ترتیب آموزش و پرورش نه‌تنها در تحقق آموزش رایگان بلکه در تامین کیفیت مناسب نیز ناکام ماند و زوج «شهریه - کیفیت» را جایگزین «اصل 30 - کیفیت» کرد.

اگرچه مدافعان بخش خصوصی همواره منتقدان را متهم می‌کنند که "چرا مخالف فعالیت مدارس غیردولتی هستید؟" اما آنچه مدافعان مدارس خاص و غیردولتی به‌خوبی نسبت به آن آگاه هستند اما کتمان را ترجیح می‌دهند، این است که اصل مسئله مخالفت با فعالیت مدارس پولی نیست، مسئله آنجاست که به‌دلیل فعالیت مدارس غیردولتی و دولتی خاص، مدارس دولتی عادی به حاشیه رفته‌اند و شکل گیری مدارس غیردولتی و خاص منجر به تداوم سرمایه‌گذاری ضعیف دولتها در مدارس دولتی و کیفیت پایین این مدارس شده است.

برخی کارشناسان معتقدند به‌دلیل تعارض منافع موجود در آموزش و پرورش و سایر سطوح کشور یعنی ورود مسئولان و چهره‌های سرشناس به حوزه مدرسه‌داری، مدارس دولتی عادی، ضعیف نگه داشته می‌شوند تا نه‌فقط ثروتمندان که حتی خانواده‌ طبقات متوسط هم برای دستیابی به آموزش باکیفیت، ناچار به‌سمت مدارس پولی بروند!

خلق تعریفی جدید از عدالت آموزشی

هم‌اکنون مدافعان توسعه مدارس غیردولتی در حال خلق تعریف جدیدی از مفهوم عدالت آموزشی هستند؛ ناصر کوهستانی از صاحبان مدارس غیردولتی و از مدیران سابق وزارت آموزش و پرورش در اینباره می‌گوید: عدالت آموزشی در این است که دولت حمایت قانونی را از مدارس غیردولتی انجام دهد و مدارس غیردولتی هزینه‌ها را کاهش دهند تا اغلب مردم بتوانند در این مدارس ثبت‌نام کنند و دولت نیز کار خود را کاهش دهد.

در گفت‌وگویی با حضور محمد حسنی؛ عضو پژوهشگاه مطالعات وزارت آموزش و پرورش، ناصر کوهستانی؛ رئیس اسبق آموزش و پرورش منطقه 2 تهران و مجید طهرانیان مدیرکل اسبق مدارس غیردولتی وزارت آموزش و پرورش مسئله مدارس غیردولتی و به حاشیه رفتن عدالت آموزشی بررسی شد.

18 هزار درخواست تأسیس مدارس غیردولتی روی میز!

محمد حسنی؛ عضو پژوهشگاه مطالعات وزارت آموزش و پرورش درباره فعالیت مدارس غیردولتی و به حاشیه رفتن عدالت آموزشی گفت: 2 میلیون و 300 هزار دانش‌آموز در مدارس غیردولتی تحصیل می‌کنند و اکنون 18 هزار درخواست برای ایجاد مدارس غیردولتی روی میز رئیس سازمان مدارس غیردولتی قرار دارد که بیشتر آنها در حوزه آموزش ابتدایی است!

وی افزود: با توجه به به اصل 30 و 3 قانون اساسی و اصول دیگری که وظیفه دولت اسلامی را رویکرد برابری طلبانه در توزیع خیرات می‌داند، مدارس غیردولتی غیرعادلانه است و تبعات آن به تدریج در حال آشکار شدن است که نشان می‌دهد تصمیم تأسیس مدارس غیردولتی در سال 1367 صحیح نبود.

عضو پژوهشگاه مطالعات وزارت آموزش و پرورش گفت: تمام سختی‌هایی که دانش‌آموزان می‌کشند به این دلیل است که حاکمیت شانه خود را از اصل 30 قانون اساسی خالی می‌کند، اصل 30 تأکید دارد دولت موظف است وسایل آموزش‌و‌پرورش رایگان را برای همه ملت تا پایان دوره متوسطه فراهم سازد و وسایل تحصیلات عالی را تا سرحد خودکفایی کشور به طور رایگان گسترش دهد.

هیچ دولتی در برابر توسعه مدارس غیردولتی مقاومت نکرد

حسنی متذکر شد: تبدیل کالای عمومی و حساس به کالای خصوصی و قیمت‌گذاری برای آن بسیار نادرست است همچنین بعد از انقلاب اسلامی هیچ دولتی در برابر مدارس غیردولتی مقاومت نکرده است؛ هم اکنون طبقه محروم به مدارس دولتی می‌روند و تعداد زیادی از دانش‌آموزان کشور دچار محرومیت مضاعف هستند یعنی هم فقر مالی دارند و هم در مدارسی تحصیل می‌کنند که به لحاظ کیفیت آموزشی پایین است و این زخمی بر چهره انقلاب اسلامی با شعار عدالت است.

وی با اشاره به اینکه سهم بودجه آموزش و پرورش در برنامه پنجم توسعه قبل از انقلاب و بعد از انقلاب صرف نظر از افزایش دو برابری دانش آموزان، 600 درصد کاهش دارد، افزود: مدارس غیردولتی نشانه بیماری بی عدالتی است همچنین باید دقت کرد که موضوع آموزش عالی با آموزش عمومی متفاوت است و هیچ کودکی را نباید از آموزش عمومی با کیفیت محروم کرد.

عضو پژوهشگاه مطالعات وزارت آموزش و پرورش ادامه داد: مدل فعلی مدارس غیردولتی مشارکت نیست بلکه بازاری کردن آموزش و پرورش با منطق تفکرات نئولیبرالیستی است و آموزش و پرورش را نباید با معیارهای اقتصادی سنجید.

حسنی با اشاره به اینکه وزیر آموزش و پرورش در موضوع جلوگیری از توسعه مدارس غیردولتی، تصمیم گیرنده اصلی نیست و تمام قوا باید با یکدیگر همکاری کنند، گفت: جمهوری اسلامی با انگیزه عدالت خواهی ایجاد شد و مردم خواهان توسعه عدالت هستند و دانش‌آموزان باید فارغ از پول، قدرت، ثروت و سیاست بتوانند در یک مدرسه با کیفیت درس بخوانند همچنین فرصت‌های تربیتی مناسب در اختیار طبقات ضعیف قرار بگیرد.

حتی نگران هم نیستیم!

وی گفت: برخی کشورهایی که به سمت توسعه مدارس غیردولتی رفتند، هم‌اکنون نگران وضعیت دانش‌آموزان خود شده‌اند اما در ایران حتی نگران نیستیم که دانش‌آموزان مدارس خاص و غیردولتی به رشته‌های برتر دانشگاه‌ها می‌روند.

بداقبالی سیستمی برای طبقات ضعیف

حسنی متذکر شد: حاکمیت نباید بد اقبالی سیستماتیک برای طبقات ضعیف ایجاد کند؛ در گذشته دانش‌آموزان مناطق محروم از مدارس دولتی می‌توانستند، پزشک شوند و تحرک طبقاتی داشتند اما هم اکنون 60 درصد دانش آموزانی که به حداقل استاندارد آموزش نمی‌رسند در مناطق محروم هستند.

مدارس غیردولتی برای ژن‌های خوب و آقازاده‌ها

وی افزود: یکی از دلایل ایجاد مدارس غیردولتی، طبقات ممتاز به لحاظ اقتصادی و سیاسی هستند؛ هم‌اکنون ژن‌های خوب و آقازاده‌ها از خصوصی‌سازی دفاع می‌کنند، آنها چرا نمی‌گویند دولت میزان کمک خود به مدارس دولتی را افزایش دهد؟!

ناصر کوهستانی از صاحبان مدارس غیردولتی و رئیس اسبق آموزش و پرورش منطقه 2 نیز با اشاره به اینکه سال 1359 شورای عالی انقلاب با توجه به هیجانات و احساسات دوران انقلاب و مباحث عدالت گرایی، مدارس غیردولتی را جمع‌آوری کرد، گفت: از سال 1362 با توجه به فشاری که بر روی دولت بود و شرایط دوران جنگ، موضوع مدارس غیردولتی مجدد مطرح شد.

وی افزود: سال 1367 به طور رسمی قانون تاسیس مدارس غیرانتفاعی مصوب شد و امکاناتی در اختیار افرادی که علاقه‌مند به ورود در این حوزه بودند، قرار گرفت و افراد دارای توان مدیریتی و موفق در عرصه دولتی به عرصه مدسه‌داری وارد شدند.

رئیس اسبق آموزش و پرورش منطقه دو ادامه داد: 2 میلیون و 300 هزار دانش‌آموز، 18 هزار و 370 مدرسه و 203 هزار کارمند در بخش غیردولتی فعالیت می‌کنند که 170 هزار نفر آنها نیروی آزاد هستند.

مدارس دو شیفته دولتی مورد اقبال خانواده‌ها نیست

وی افزود: مجموعه مدارس غیردولتی قانون این کشور است و باید از آنها حمایت شود، اصل 44 قانون اساسی، دولت را مکلف می‌کند با تمام قوا از بخش خصوصی حمایت کند. مدارس غیردولتی با هدف برداشتن باری از دوش دولت ایجاد شدند با ایجاد مدارس غیردولتی 61 هزار میلیارد تومان به واسطه اشتغال 203 هزار نفر صرفه جویی شد چون ایجاد یک شغل 300 میلیون تومان هزینه دارد.

کوهستانی با اشاره به اینکه هم‌اکنون در بسیاری از کلان شهرها مدارس دو شیفته داریم که مورد اقبال مردم نیست، بیان کرد: نبود عدالت آموزشی به دلیل فعالیت مدارس غیردولتی نیست و حاکمیت باید برای ایجاد عدالت تلاش کند.

کاستن از هزینه‌های ضروری زندگی برای دریافت خدمات آموزشی مناسب

رئیس اسبق آموزش و پرورش منطقه دو ادامه داد: در محروم ترین منطقه تهران مدارس غیردولتی داریم، بسیاری از خانواده‌ها به دلیل دریافت خدمات آموزشی مناسب از هزینه‌های ضروری زندگی خود می‌کاهند، هزاران نفر از دانش‌آموزان مدارس غیردولتی از طبقه کارمند هستند.

وی با اشاره به اینکه سرانه تحصیل یک دانش‌آموز در یک سال 16 میلیون تومان است، گفت: بیش از 10 هزار مدرسه غیردولتی شهریه کمتر از 10 میلیون تومان دریافت می‌کنند؛ هم اکنون در کشور فرانسه، دولت حقوق معلمان مدارس غیردولتی را پرداخت می‌کند بنابراین آمار مدارس غیردولتی به 35 درصد رسیده است بنابراین مردم فرانسه به این مدارس تمایل دارند چون هزینه آن زیاد نیست.

مدارس غیردولتی از سوی تعزیرات تحت فشار

کوهستانی ادامه داد: هم اکنون مدارس غیردولتی از سوی بخش‌های مختلف همچون تعزیرات و سازمان بازرسی تحت فشار هستند در حالیکه هزینه تمام شده آموزش در همه جای دنیا گران است.

مدارس سمپاد و شاهد نیز شکلی از بی‌عدالتی

مجید طهرانیان؛ مدیرکل اسبق مدارس غیردولتی نیز با اشاره به اینکه در جامعه بی عدالتی آموزشی وجود دارد اما اینکه مدارس غیردولتی دلیل این بی عدالتی باشند، قابل قبول نیست چون هم اکنون انواع مدارس را در کشور داریم که مدل فعالیت و برنامه آنها با مدارس دولتی متفات است، گفت: مدارس سمپاد و شاهد نیز نوعی از بی عدالتی هستند.

تمایل به مدارس دولتی به دلیل اتفاقاتی که در مدارس دولتی نمی‌افتد

وی افزود: معتقدم مدرسه غیردولتی بسیار خوب است و بخش خصوصی در هر حوزه‌ای می‌تواند کمک‌هایی را با هدف ارتقای کیفیت ارائه دهد و باعث افزایش خلاقیت و نوآوری در عرصه آموزش می‌شود. در ایران اگر والدین به مدارس خصوصی تمایل دارند به دلیل اتفاقاتی است که در مدارس دولتی نمی‌افتد.

طهرانیان مطرح کرد: مشکل بی‌عدالتی نه از مدارس بلکه از اقتصاد است؛ اگر تمام مدارس دولتی شوند باز هم افراد ثروتمند، خدمات آموزشی بهتری از بخش خصوصی دریافت می‌کنند./ تسنیم